Genetička uslovljenost ponašanja
Vrsta: Seminarski | Broj strana: 8 | Nivo: Pedagoški fakultet

Oblici ponasanja su vrlo razliciti i po sadrzini i po jacini i slozenosti ispoljavanja sa stanovista genetike najpogodnija je sledeca klasifikacija:
1. nasledno, genetski uobliceni vidovi ponasanja
2. ponasanje sa urodjenom osnovom i okolinkom dogradnjom
3. razumno ponasanje
U nasledno uoblicene oblike ponasanja spadaju tropizmi, refleksi, urodjeni nagoni i instikti. Za njih se nasledjuje shema ponasanja koja moze biti jednostavna, ali i vrlo slozena, a ostvaruje se po redoslijedu postupaka. Ovdje ne ucestvuje svijest ni motiv jedinke.Tropizmi su elementaran vid ponasanja biljaka i zivotinja. Naziv potice od grcke rijeci tropos sto znaci obrt, okretanje. To je urodjena osobina nekih biljaka i zivotinja da na neke spoljne sadrzaje odgovaraju reakcijom pokretanja. Pozitivan tropizam je kretanje ka izvoru energije, a kretanje u suprotnom smijeru je negativan tropizam. Najpoznatiji tropizmi u svijetu su okretanje suncokreta prema suncu i lisca nekih biljaka prema suncu i svijetlosti, a u zivotinjskom svijetu - let nocnih leptira i mnogih musica prema svijetlosti, bijeg bubasvabe u mrak itd. U bioloskom pogledu tropizmi su namienjeni samoodrzanju. Oni imaju slicnosti sa bezuslovnim refleksima - urodjeni, ustaljeni vidovi ponasanja. Ali kod tropizama dolazi do kretanja citavog tijela, a kod bezuslovnih refleksa samo jednog dijela. Refleksi su urodjeni, automatski pokreti pojednih dijelova tijela ili funkcionisanja pojedinih organa koje izazivaju odredjene drazi. Neophodni su za zivot jedinke i njeno samoodrzanje. Prema nacinu ispoljavanja i fizioloskoj namjeni razvrstavaju se u grupu koja obuhvata refleksne radnje u oblasti fizickog kretanja i odrzavanja polozaja tijela i grupu refleksnih sekrecija pojedinih sekretornih organa. Najjednostavniji refleksi prve grupe su spinalni, kicmenomozdinski (tetivni, kocni i misicni) refleksi. Oni imaju refleksni luk u kicmenoj mozdini pa se zovu i spinalni. To su npr. refleksne odbrambene reakcije na udar, ubod, toplotu i slicno. Drugi dio uloge je pruzanje osnove za razvitak slozenijih refleksnih radnji, kao sto su automatsko hodanje, podupiranje tijela protiv djelovanja sile Zemljine teze, automatsko odrzavanje ravnoteze i dr. Refleksni centri ovih pokreta su u raznim dijelovima produzene mozdine, ponsa, talamusa i malog mozga. Nervnim nitima ovi centri su povezani sa spinalnim, zatim medjusobno kao i sa odredjenim dijelovima velikog mozga. Sistem omogucava obradu nadrazaja na spinalnoj, supkortikalnoj i kortikalnoj nervnoj stepenici. U oblasti funkcionisanja pojedinih organa, kao slozena refleksna reakcija, najpoznatija i najbolje izucena je alarmna reakcija ili stres. Ova reakcija je opsteg karaktera jer se javlja pri svakom izuzetnom naporu. Ako jedinku pogodi veliki, iznenadni strah, tezak fizicki napor, visoka ili niska temparatura, nagao gubitak velike kolicine krvi ili tecnosti i sl, jako se nadrazuju centri u hipotalamusu i to za vegetativni nervni sistem (uglavnom simpatikus) i za lucenje adrinokortikotropnog hormona (ACTH), b - endrofina i nesto somatotropina (STH). Stimulacija simpatikusa naglo povacava lucenje adrenalina, hormona srzi nadbubrega sto povecava krvni pritisak (uzgredno lupanje srca) i izvrsi korisnu preraspodjelu krvi. Pri tom misici u akciji dobiju vise krvi zbog prosirenja krvnih sudova u njima, a u ostalom dijelu tijela se smanji protok krvi. To ne vazi za mozak, srce i bubrege koji u ovom slucaju dobiju vise krvi. Adrenalin im povecava aktivnost najveceg broja celija organizma. Povecano lucenje ACTH stimulise koru nadbubrezne zlijezde sto dovodi do povecanja sekrecija kortikozola. Pri tome se povecava koncentracija glukoze u krvi. Glukoza je u povecanoj kolicini potrebna misicima u akciji i aktivisanim nervnim celijama. Vazna uloga hiperkortizolemije je ublazavanje pretjerane reakcije organizma, koja moze biti i fatalna po organizam, nekad i vise nego sam stetni agensi-stresor. Sustina alarmne reakcije je povecanje mentalne aktivnosti, povecanje snage, i sprecavanje pretjerane reakcije oragnizma koja nekad moze ugroziti zivot osobe. Alarmna reakcija se moze zavrsiti na tri nacina: akutni stresor moze biti savldan; jedinka moze podleci; osoba moze prezivjeti akutnu fazu borbe i produziti se boriti se sa stresorom. U ovom,trecem slucaju alarmna reakcija postaje prva faza, nekad dugotrajne refleksne reakcije koja se zove opsti adaptacioni sindrom. Prve podatke o stresu dao je Walter Cannon (1911) dokazavsi da se u emocionalnim stanjima aktivira srz nadbubrezne zlijezde i povecava lucenje adrenalina. U literaturi se alarmna reakcija (stres) nekad naziva Cannonova (Kenonova) reakcija i Cannonov (Kenonov) refleks.

---------- CEO RAD MOŽETE PREUZETI NA SAJTU. ---------- 

www.maturski.org 

 

MOŽETE NAS KONTAKTIRATI NA E-MAIL: [email protected]